Ook zin om het klimaatprobleem aan te pakken?

Doe mee met de klimaatmars komende zondag, ga vooral klimaatbewust stemmen komende woensdag, maar zaterdag 20 en zondag 21 maart kan je ook nog een daad bij het woord voegen. Door het hele land kan je kennismaken met CSA tuinderijen, Herenboerderijen en Voedselcoöperaties. CSA staat voor Community Supported Agriculture, ook wel gemeenschapslandbouw genoemd.

Kijk op https://www.wijetenlokaal.nl/ voor een initiatief bij jou in de buurt. Door lokaal jouw boodschappen te doen rechtstreeks bij agro-ecologische boeren, tuinders en duurzame producenten draag je bij aan de oplossing van het klimaatprobleem. En zorg je voor meer biodiversiteit, een mooier landschap, vruchtbare bodems voor de generaties die nog komen en een eerlijk inkomen voor boeren. Doe mee! Samen bouwen we aan duurzame lokale voedselgemeenschappen.

Op 21 maart heb je de kans om virtueel kennis te maken met een van onze erkende streekproducenten Zelfoogsttuin Ús Hôf.

In samenwerking met SPN, Waddengoud, Wâldpyk en andere streekkeurmerken is een landelijke database ontwikkeld. Deze database biedt een overzicht van de keurmerken, de producten en de producenten.

Bezoek deze website (www.erkendstreekproduct.nl) en selecteer op Frysk Erkend Streekproduct voor een overzicht van de Friese bedrijven.

Het kaasmerk De Fryske heeft van Stichting De Marren het streekkeurmerk ‘Erkend Frysk Streekproduct’ ontvangen. Stichting De Marren reikt als licentiehouder dit certificaat uit aan producenten die voldoen aan de criteria van de stichting Streekeigen Producten Nederland (SPN) zoals de Friese herkomst gecombineerd met bovenwettelijke eisen van duurzaamheid.

Catharinus Wierda van De Fryske is blij met het keurmerk: ‘het keurmerk helpt ons om nog duidelijker aan consumenten te kunnen vertellen dat we Fries zijn en werken aan duurzaamheid. Zo kunnen ze nog bewuster kiezen zonder te twijfelen of het wel echt zo is.’

De Fryske is een jong Fries kaasmerk met een marktintroductie in februari 2017. Het merk is één van de eerste zuivelmerken die streeft naar een ‘natuurinclusieve’ melkveehouderij: melk van boeren die veel rekening houden met weidevogels, biodiversiteit en landschap. Inmiddels worden veel winkels, markthandelaren en horeca in Friesland bediend.

Stichting De Marren wil met het keurmerk, maar ook door samenwerking en innovatie te stimuleren, een bijdrage leveren aan de marktontwikkeling van streekproducten.

Tijdens een feestelijke bijeenkomst in het dorpshuis van Raerd zijn op dinsdagavond 30 januari de eerste zeven Friese bedrijven gecertificeerd met het keurmerk Frysk Erkend Streekprodukt. Uit handen van Gedeputeerde Johannes Kramer kregen de ondernemers de certificaten uitgereikt. Allen betrekken de grondstoffen uit de regio en gaan zorgvuldig om met natuur en landschap. Het gaat om de bedrijven Greydanus Earlik Ite in Heerenveen, Dykstra State in Menaam, Puur Fruit uit de Boomgaard in Jirnsum, De Gouden Boaiem in Smallebrugge, Permacultuurtuinderij Ús Hôf in Sibrandabuorren, Wymbrits IJsmakers in Heeg en Frisian Angus in Anjum. Stichting Streekeigen Producten Nederland verleent de landelijke erkenning als echt en eerlijk streekproduct.

Gecertificeerde producten en ondernemers

De certificaten werden uitgereikt aan een aantal bijzondere ondernemers. Zo levert de honderd jaar oude boomgaard uit Irnsum sap en jam van Puur Fruit uit de boomgaard. De familie Bokma van het biologisch melkveebedrijf De Gouden Boaiem uit Smallebrugge runt hun boerenbedrijf met Jersey koeien op een eiland. Wymbrits IJsmaker Thijs van der Kaaij uit Heeg maakt van deze ‘Gouden Molke’ heerlijke boerenroomijs. Permacultuurtuinderij Ùs Hôf stelt geteelde groente en fruit via een abonnementensysteem beschikbaar aan het dorp, abonnees kunnen oogsten wat ze nodig hebben, verser kan het niet! Frisian Angus in Anjum laat zijn Frisian Angus runderen een groot deel van het jaar vertoeven in de Bantpolder in het Nationaal Park Lauwersmeer. Kalfjes zogen bij de moeder en groeien op in de kudde. Ook Dykstra State in Menaam houdt runderen, alleen dan van het zeldzame Zwartbont Fries Hollandse ras voor het weiden van het vee en het verkopen van het vlees. En Greydanus Earlik Ite in Heerenveen maakt verse kant-en-klaarmaaltijden zonder toevoegingen van producten uit de regio, zoals Wâldbeantjses, Kollumer Zoete Erwt, Hummelhûzer Rode, Koudumer Beantsjes en kaas van Buurvrouw Durkje.

Dagvoorzitter Pieter van der Werff van het Nordwin College liet al deze ondernemers vertellen over hun bedrijf en hun passie voor het produceren van eerlijk voedsel. Ook lieten zij proeven van hun producten. Zo kwam er een heerlijke rookworst voorbij van Gouden Boaiem, werden er bitterballen en bapao’s van Frisian Angus Beef voorgeschoteld en kon men de jams en sapjes van Puur Fruit proeven. Greydanus kwam met een minigerechtje ‘Sipelpomp’ en Dykstra State met een smakelijk stoofpotje.

Pannenkoeken met knipoog naar vroeger

Je hebt pannenkoeken en pannenkoeken. De Heamiel Pankoek van Akke de Jong uit Heeg is niet zomaar een pannenkoek, maar gemaakt van ingrediënten van het eigen bedrijf en uit de eigen streek. Daarom dragen ze het streekkeurmerk ‘De Marren’.

Akke begon in juni 2015 met de verkoop van de pannenkoeken. Aanleiding was het project ‘De zuivel terug naar Heeg’ dat weer onderdeel was van het project Dorpslandbouw Zuidwest Fryslân. ‘Uit een enquête bleek dat 90 procent van de Hegemers streekproducten missen in hun dorp. Ook de toeristen willen graag producten uit de streek kopen’, vertelt Akke, die samen met haar man Haye Ketelaar een melkveebedrijf met 120 koeien heeft.

Ze ging niet over één nacht ijs en deed eerst uitgebreid onderzoek, onder meer naar de ingrediënten die ze wilde gebruiken. De melk en eieren komen van het eigen bedrijf, maar voor het meel moest ze ‘van het erf’ en kwam ze terecht bij molen ’t Lam in Woudsend. Hier worden verschillende graansoorten uit de regio gemalen tot meel. Ze vroeg topkok Albert Kooy van Stenden University in Leeuwarden – groot pleitbezorger van koken met streekproducten – om een recept te maken en hield zelf ook proeverijen onder kinderen in de buurt. Het resultaat is een pannenkoek van 100 procent tarwemeel.

De naam ‘Heamiel Pankoek’ slaat op de feestmaaltijd die vroeger op de boerderij werd gegeten als het hooi van het land was. ‘Eigenlijk zou ik naar oud gebruik ook boekweitmeel moeten gebruiken, maar dat wordt hier niet meer in de regio verbouwd. En als je een streekproduct maakt, moet je ook ingrediënten uit de streek gebruiken’, vindt Akke.

Het typeert haar idealisme om voor een streekproduct te kiezen. ‘Er ligt van alles in de winkel en er staat van alles op de verpakking, maar met een streekproduct ga je echt terug naar de basis. ‘Ambachtelijk gebakken’ en ‘volgens grootmoeders recept’ zijn vaak alleen maar loze kreten op een verpakking. Met het keurmerk ‘De Marren’ laat je zien dat je een erkend streekproduct levert. Ik zie het keurmerk als een toegevoegde waarde en als teken dat je staat voor kwaliteit.’

Ze heeft er bewust voor gekozen om alleen via de plaatselijke supermarkt te verkopen. Andere verkooppunten, zoals de markt, kosten haar teveel tijd. Haar pannenkoeken zijn te koop in de Coöp  supermarkt in Heeg en liggen naast de vacuüm verpakte pannenkoeken van andere leveranciers. ‘Mijn pannenkoeken zijn duurder, maar het smaakverschil moet de doorslag geven. Mijn pannenkoeken zijn voedzamer en smaken nog zoals pannenkoeken vroeger ook smaakten. Ik kan ze wel net zo goedkoop maken als die fabriekspannenkoeken, maar wil wel een eerlijke prijs verdienen.’

Na bijna een jaar is duidelijk dat Heeg haar pannenkoeken waardeert, net als de recreanten en toeristen die het dorp bezoeken. ‘Mijn pannenkoeken gaan nu het hele land door’, lacht ze. Het bakken en vacuüm verpakken doet ze niet meer in haar eigen keuken thuis, maar in de professionele keuken van de kinderboerderij in Sneek. Daar zijn de pannenkoeken onderdeel van de menukaart en zit ze dicht op een belangrijke doelgroep: kinderen. De rest van de pannenkoeken vinden hun weg naar de winkelschappen van de Coöp in Heeg.

Nieuwe reeks certificaten uitgereikt tijdens streekproductendiner

Tijdens een feestelijke bijeenkomst in Lokaal 55 in Sneek zijn op donderdag 12 mei in één klap vier ondernemers gecertificeerd met het keurmerk Erkend Streekproduct.

Gecertificeerde producten en ondernemers
De certificaten werden uitgereikt aan een aantal bijzondere ondernemers die allen voedsel produceren met regionale grondstoffen en met oog voor natuur en landschap in de streek. Zo teelt Jelmer Albada uit Sondel sinds vorig jaar heerlijke biologische asperges. Uniek is de bewerking van het land, dat veelal met een paard wordt gedaan. Als geboren Gaasterlander wil Jelmer graag de streek weer op de ‘menukaart’ zetten, de asperges heten daarom Gaast’sperges omdat ze op een gaast verbouwd worden.
De Farmily aardappel van het familiebedrijf de Vries uit Harich liggen inmiddels al in tientallen restaurants en supermarkten in het Friese Meren gebied. Deze aardappelen worden op het bedrijf geschild en verpakt, maar ze kunnen ook ongeschild gekocht worden door particulieren. Mooi is ook dat de varkens en kippen vervolgens van de aardappelschillen mogen smullen.
Er werd niet alleen groente gecertificeerd, maar ook vlees kwam aan bod. Bas Oosterbaan van Sâlt en Zucherro kreeg het predikaat uitgereikt voor zijn gerookte ganzenborst, een ware wild delicatesse veelal geschoten in de Workumerwaard.
Steven van der Zee uit Rohel kreeg voor maar liefst twee producten het certificaat, namelijk voor de zogenaamde Rierreljirre en Berenburg Droege Woarst. Deze producten worden gemaakt van scharrelvlees van de Friese veengrond rondom zijn boerderij.

Provincie Fryslân
Het proces om tot deze nieuwe certificeringen te komen wordt ondersteund door de Provincie Fryslân. Gedeputeerde Johannes Kramer was daarom aanwezig om de certificaten uit te reiken. Ook hij onderstreepte het belang van lokale voedselproductie en consumptie en vond het bemoedigend om te zien hoeveel jonge ondernemers hierin hun steentje bijdragen.

Streekproductendiner

Tijdens het diner werden de gecertificeerde producten, alsmede producten die in mei 2015 al een certificaat kregen, geproefd. Zo konden de deelnemers van het diner ook genieten van de echte Koudumer bloemkool van Kwekerij Trimpe en van wijn van Thabor. Tijdens het diner vertelden initiatiefnemers van de Streekboer, Zelfoogsttuin Us Hof en Us Iten Coöperatie over hun toekomstplannen.

Producten die worden gecertificeerd door Stichting de Marren moeten niet alleen voldoen aan de voorwaardes die gesteld zijn vanuit het landelijke keurmerk Erkend Streekproduct, maar van de ondernemers wordt ook een duurzame bedrijfsvoering verwacht.